Als onderdeel van het provinciaal programma 75 jaar Vrijheid presenteren zeven Groningse acts elk een nummer dat gebaseerd is op een verhaal over de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van Groningen.
Met de bevrijding sloten we in mei 1945 ook in Groningen een duistere periode in onze geschiedenis af en kregen we – ten koste van veel mensenlevens – onze vrijheid terug. Achter zo’n ingrijpende gebeurtenis gaan de nodige dramatische verhalen schuil. In Groningen zijn vijfenzeventig van deze iconische verhalen verzameld en online te lezen. Ruim twintig verhalen zijn vertaald naar een kunstwerk of worden verteld in een podcast.
Zeven Groningse acts hebben elk een verhaal gebruikt als inspiratiebron voor een nieuw te schrijven lied. De bands Wat Aans, VanDeStraat, Them Dirty Dimes, Swinder en solo-artiesten Léon Masembe, Bert Hadders en Inge van Calkar produceerden elk hun eigen, persoonlijke Vrijheidslied en videoclip. Deze zeven songs vormen een actuele en duurzame link met het verleden en zijn de uitkomst van een artistieke keuzevrijheid die voor vele anderen in de wereld niet zo vanzelfsprekend is.
De oorspronkelijke geplande presentaties in Groningen op 16 april 2020 en Delfzijl op 2 mei 2020 werden vanwege de corona-crisis afgelast. De liedjes worden nu in aanloop naar 5 mei stuk voor stuk gepresenteerd via de kanalen van POPgroningen. Houd onze kanalen dus in de gaten!
Dit project wordt mogelijk gemaakt door het Vfonds, Provincie Groningen, Stichting Pandeon, Centrum Groninger Taal & Cultuur en POPgroningen.
Bert Hadders | De Band Speult JippieJippieJee
‘De Band Speult Jippiejippiejee’ speelt zich af in de tijd na de bevrijding van de stad Groningen. De Canadezen die de stad bevrijdden vieren feest met de plaatselijke bevolking.
Groninger muzikanten vormen in alle haast orkestjes die jazz proberen te spelen maar natuurlijk ook niet ontkomen aan de hits van de dag. Zo zal ongetwijfeld het nummer ‘Ouwe Taaie Jippiejippiejee’ op het repertoire hebben gestaan. Dat was in de oorlog een hit van Eddie Christiani, de eerste Europeaan met een elektrische gitaar. De hoofdrolspeelster is zwanger. Niet duidelijk is of het kind van een Canadees is of nog van een Duitse bezetter.
‘De Band Speult Jippiejippiejee’ is geschreven door zanger Bert Hadders. Hoewel hij zo’n veertig jaar geleden zijn geboorteplaats 2e Exloërmond verruilde voor het leven in ‘Stad’ bouwde hij met de personages in zijn liedjes een nieuwe, virtuele nederzetting in de Drents/Groningse Veenkoloniën met uit ‘arbeidersrode’ bakstenen opgetrokken woningen langs een kaarsrecht kanaal.
Swinder | Ik Zai Pekel Nooit Weer
‘Ik Zai Pekel Nooit Weer’ is losjes gebaseerd op het verhaal van Aaldrik Wijsbeek uit Oude Pekela. Net 19 was ‘ie toen hij in ’39 werd opgeroepen tijdens de mobilisatie. Aaldrik zou geen dag oorlog meemaken… Een voetnoot in de geschiedenis, maar een grote tragedie op menselijke schaal. Een verhaal dat de geschiedenisboeken niet haalt, maar wel een lied verdient. Geboren en getogen onder de rook van Groningen stad en met een Groninger woordenschat beperkt tot ‘moi’ wil singer-songwriter.
Bas Schröder (1983) jarenlang niets weten van het dialect dat in zijn geboortedorp gesproken wordt. Na een aantal studies, baantjes, bandjes en harten versleten te hebben volgden rond 2012 de eerste voorzichtige pogingen iets in het dan nog exotische Gronings te schrijven.
De single Noar Stad wordt het meest gedraaide Groningstalige nummer van 2013 en levert de inmiddels vijfkoppige band optredens op in onder meer De Oosterpoort en Vera en op festivals als Eurosonic, Welcome to the Village en Noorderzon.
Wat Aans! | De Inslag
De mannen van Wat Aans maakten in samenwerking met producer Jeroen Russchen en vaste film- en clipmaker Paul Bezuijen een clip over een granaatinslag in Loppersum. De locatie speelde een grote rol in de keuze voor het verhaal, dat gaat over twee broers die het voorval overleefd hebben.
“Loppersum is toch een beetje ons thoes en in de loop der jaren zijn we eigenlijk ook een soort broers geworden. Het resultaat van dit alles is De Inslag” aldus Wat Aans!.
Wat Aans! is dé rapformatie van Groningen. De groep bestaat uit FiezeRik (Rik Baptist) en De Beunhaas (Teun Heuvel). Ze scoorden al jaren diverse hits in het noorden zoals Trilploat, Sjomp, WOAROMDATTEN!? en vele andere tracks.
Them Dirty Dimes | Northern Gals
Tijdens de bevrijding van Nederland deden duizenden vrouwen met Canadese soldaten in alle feeststemming een drankje en een dansje. Van het een kwam het ander, want na de oorlog werden er 8.000 Nederlands-Canadese ‘bevrijdingskinderen’ geboren.
Them Dirty Dimes liet zich door dit oorlogsverhaal inspireren: met Northern Gals schreven zij een swingende ode aan de bevrijdingsvrouw, die destijds juist werd zwartgemaakt. De muziekstijl is een mix tussen Noord-Amerikaanse bigband swing en Europese gypsy jazz. Een combinatie die verwijst naar de ontmoeting van de Canadese mannen en de Nederlandse vrouwen.
Ze maakten allebei muziek, gingen naar dezelfde scholen en studeerden in dezelfde stad. Toch had het heel wat jaren nodig voordat de liefde voor jaren ‘20 muziek Gijs de Groot (zanger/gitarist) en Johan Stolk (songwriter/gitarist) bij elkaar bracht. Zodra ze elkaar eenmaal hadden gevonden was het raak; binnen minder dan een jaar hadden ze met hun band Them Dirty Dimes een volledig album aan nummers klaarliggen.
Inge van Calkar | Noorderlicht
Noorderlicht is het verhaal van Kornelis Baas. Het is 1940, Oost Groningen. Kornelis is in de veertig, getrouwd met Martha en heeft 2 kinderen. De communistische partij waar Kornelis lid van is, wordt door de Duitsers verboden. Om te waarschuwen voor de gevaren van de nazi’s richt hij met een paar vrienden een verzetsgroep op. Samen verspreiden zij ondergronds een krant, ‘Het Noorderlicht’. Kornelis wordt al snel opgepakt en overleeft het niet. Zijn vrienden evenmin. Toch hebben zij met hun blad veel bereikt in het verzet.
“Het verhaal van Kornelis Baas sprak me aan, omdat het zo ongelofelijke dapper is in het ondergronds verzet te gaan en een krant te verspreiden. Het verhaal van Kornelis is ook treurig. Hij wordt snel opgepakt en vermoord en na de oorlog worden communisten ook nog eens met de nek aangekeken. Nabestaanden van communisten hebben geen recht op een uitkering. Dit nummer is ter ere van Kornelis Baas, het verzet en het Noorderlicht.“ aldus van Calkar.
Inge van Calkar maakt catchy electro popsongs met een alternatief randje en een knipoog naar de jaren ’90. Radio 2 noemt haar de Nederlandse Kylie Minogue. Zelf spreekt ze liever over Kylie meets Garbage of #sparkyelectropop. Ze krijgt goede support in eigen land: de drie singles haalden de playlist van NPO Radio 2, de grootste Nederlandse radiozender. De eerste single Full Color werd meteen ook bekroond tot NPO Radio 2 TopSong. De singles Spinning Around en The Ocean Never Ends, kregen naast de playlist een mooie plek in de Verrukkelijke 15; een gerenommeerde muzieklijst, samengesteld door muziekkenners Leo Blokhuis en Rob Stenders. Tijdens Popgala Noord 2021 werd Inge van Calkar bekroond als Beste Artiest.
VanDeStraat | Dominik
Dominik gaat over Dominik Podgórksi, die het geluk heeft te ontsnappen aan de vijand. Bij het bevrijden van Nederland komt hij Giny tegen, de dochter van een drogist in Ter Apel. Nadat ook de laatste plaatsen zijn bevrijd, keert Dominik terug naar Ter Apel en gaat op zoek naar Giny. Hij keert niet meer terug naar zijn geboorteland Polen, trouwt met Giny en samen krijgen ze twee kinderen. “We zochten een verhaal dat ons kon inspireren voor een bij VanDeStraat passende tekst. Dus ergens moest ondanks de moeilijke tijd ook de zon schijnen. We zien zo dat er in tijden van ellende ruimte is voor liefde en een lach” aldus VanDeStraat.
Wie van mening is dat streektaal voor oudbolligheid staat komt bedrogen uit. De jongens van VanDeStraat bewijzen met hun bekende hits in het Gronings én in een akoestische bezetting dat streektaal fris, levendig en actueel kan zijn.
Léon Masembe | Flows-Vrijheid
Het nummer ‘Flows-Vrijheid’ van Léon Masembe alias Flows kwam op een toevallige wijze tot stand. Waar sommige artiesten zich laten inspireren door een verhaal, begon Léon met een paar filosofische vragen en één enkele zin voor het refrein. Met de oproep voor Vrijheidsliedjes in zijn achterhoofd spitte hij de databank aan verhalen door. Tijdens het schrijven van het nummer besefte Léon dat vrijheid niet zo vanzelfsprekend is. “Bij het lezen van het verhaal sta je weer stil bij de vele mensen die hebben gestreden en geleden voor onze vrijheid. Zonder die strijd en zonder de bevrijding zou de wereld er vandaag de dag heel anders uit zien.”
Léon begon met muziek maken in 2018. Met het collectief Alumni World zorgde hij voor te gekke clubmuziek en toffe huisfeestjes. Flows is tevens professioneel danser en dus een echte muziekliefhebber. Vrijheid staat centraal in het creatieve proces van Flows en gaat graag verschillende kanten op. “Ik wil mezelf niet beperken of in een hokje plaatsen. De ene track klinkt daardoor heel modern en stoer, de andere juist weer heel emotioneel of old school. Afwisseling is belangrijk” aldus Flows.
