Skills & Knowledge sessie: Sound; Hoe creëer je een eigen geluid? Een panelgesprek, meet-up en demopanel met Cashmyra, Harmen Ridderbos en Nelson “Chino” Ayala. Woensdag 17 november 2021 – Bij Vrijdag
Als beginnend artiest is het soms puzzelen hoe je nou tot die perfecte sound komt. Hoe neem je je muziek op? Wat kan een producer voor je betekenen? En hoe zorg je dat live je sound altijd klinkt zoals jij wilt?
Cashmyra musiceert, filmt, schrijft, fotografeert, ontwerpt, denkt na & ontspant het meeste met een scherp mes in de hand. In de keuken. Daarnaast ken je wellicht het gelijknamige Nederlandstalige postpunk duo dat graag vervreemde teksten, vuige herrie en spoken-word met elkaar afwisselt. Altijd een beetje boos om alles en juist daarin zit comfort. Met het fuzzige debuutalbum Moreel Verwerpelijk stond het duo o.a. al op ESNS20, ESNS21, in Vera en doet mee aan Popronde 2021.
Harmen Ridderbos is muzikant en producer. Jarenlang tourde hij door Europa met de band Town of Saints. Daarnaast speelde hij met en produceerde hij voor Electropoëzie. Sinds een aantal jaren heeft Harmen een studio in Groningen waar hij albums produceerde van o.a. Cashmyra, Them Dirty Dimes, Jan Henk de Groot en Martijn van der Zande.
Indian Askin is multi-instrumentalist en producer Nelson “Chino” Ayala. Na vele jaren van muzikale verkenning in zijn eentje, werd hij in 2011 voorgesteld aan producers Peter Kriek en Ariaan Olieroock (16BL/Cubicolor) en begon hij zijn songwriting- en opnamevaardigheden aan te scherpen. Met Zuid-Amerikaanse invloeden door zijn vader, een harpspeler en percussionist uit Paraguay, en zijn ongezonde obsessie voor 90s punkrock kan de sound van Indian Askin omschreven worden als groovy, luidruchtig en eigenzinnig.
Sound… Wat houdt het eigenlijk in?
De muziek van Cashmyra draait vooral om de teksten. De sound die ze maakt moet de tekst dan ook goed kunnen ondersteunen. Haar muziek beukt en wringt aan alle kanten, wat later weer wat tot rust komt. Voor haar zit de uitdaging dan ook in een volle sound creëren met maar twee instrumenten. Hoe ze dit voor elkaar bokst? Een bak gitaarpedalen en distortion voor het rauwe randje. Voor haar is sound vooral een onderbuikgevoel.
We luisterden naar Honden die volgens haar goed haar eigen sound omschreef.
Harmen Ridderbos heeft het laatste album van Cashmyra geproduceerd. Ze zijn in contact met elkaar gekomen door een show in Simplon en kon merken dat de sound herkenbaar en indrukwekkend was. De nummers klopte. Aan de sound van Cashmyra hoefde niet heel veel meer gesleuteld te worden, die hadden ze namelijk al aardig goed uitgedacht. Om het hier en daar wat extra body te geven, werd er soms een extra laag gitaar toegevoegd. That’s it. Wat zij voor ogen hadden, dat gebeurde.
Cashmyra: “De vraag is ook hoe gaat je geluid vastgelegd worden en wie vertrouw je om je tracks vast te leggen?”
We luisterden naar Really Wanna Tell You van Indian Askin.
Toen Chino aan het begin van Indian Askin stond, had hij vrijwel geen visie voor ogen. Hij begon gewoon met liedjes maken en had geen idee hoe hij die op moest nemen. Met een microfoon (inclusief aan/uit knop) is hij wat dingen gaan proberen. De producer waarmee hij uiteindelijk in contact is gekomen, hoorde dat de nummers goed in elkaar zaten en dat de intentie goed was. Hij heeft uiteindelijk alleen wat ‘gerestaureerd’. “Die klote opnames kan je gewoon nog horen in de track.” Door zo’n proces met zijn producer heeft hij ontzettend veel geleerd als het aankomt op het opnemen van je sound.
Hoe breng je het dan weer een stukje verder?
“Het hele EQ-spectrum moet geraakt worden.” Je denkt er over na in je arrangementen en maakt betere keuzes wat betreft materiaal. Bijvoorbeeld de juiste speakers zodat je kan horen wat er eventueel nog mist. Volgens Chino is een eerste take wel vaak het vetst, ook al maak je fouten.
“Wanneer iets tof en goed gespeeld is, de intentie goed is en het liedje is goed, valt er achteraf wel aan te sleutelen” aldus Harmen.
We luisterden naar Dansende Zinnen van Electropoëzie.
Electropoëzie is een samenwerking tussen Harmen en Hans Hoeverloo, een vriend die hij al zo’n 20 jaar kent. Hans komt met de teksten en vraagt of daar een beat onder kan. We luisteren naar Dansende Zinnen omdat het nummer een synth bevat die hij toen toevallig nog had liggen. Bass en drums eronder en je hebt een banger. In zijn werk als Ridderbaas voor Electropoëzie probeert hij de kern van het gedicht te vatten en de emotie te pakken om daar vervolgens een passende beat bij te vinden.
Wanneer je een nummer akoestisch schrijft en vervolgens in de computer gooit, gaat de emotie en het gevoel soms verloren, hoe ga je met dat probleem om?
Wanneer Chino ideeën uitwerkt op zijn gitaar, het opneemt en het blijkt niet te werken, gooit hij het in z’n computer om. Langzamer, sneller, opknippen of helemaal over de kop. Ook hij loopt vaak tegen het probleem aan dat wat hij op zijn gitaar speelt vet is maar wat er uit z’n speakers komt de wensen overlaat. Op zulke momenten benadert hij het vanuit een ander instrument. Begin eens met een drum en ga daarna op zoek naar een gitaarriff in je voice memos.
Tip: Vind je het lastig om van een akoestisch instrument de beat strak te krijgen of verliest het daardoor z’n feel? Destilleer dan de beat uit (bijvoorbeeld) jouw pianopartij. Ableton > extract grooves. Let op, sommige programma’s zijn hier beter in dan andere.
Je hebt je muziek opgenomen. Maar hoe vertaal je dat naar live? Hoe communiceer je jouw visie met je bandleden?
Cashmyra kiest er voor om haar muziek in de studio niet zó ingewikkeld te maken, dat het live niet meer te spelen is. Een track waar een gitaarsolo in voorkomt, speelt ze niet live omdat anders het hele nummer inklapt. Wat betreft visie en je bandleden, heeft Cashmyra haar drummer de vrijheid gegeven om de nummers in te kleuren op de manier die hij vet vindt.
Ook voor Chino is het belangrijk om zijn bandleden genoeg vrijheid te geven. Hij verpakt het als een tribute band van de originele productie. De live versies van zijn nummers vindt hij vaak toffer dan wat hij heeft uitgebracht. Voor een show is het voor hem belangrijk om te bedenken wat de essentie van het nummer is en welke onderdelen ze écht moeten aanraken.
“Doordat de liedjes goed genoeg zijn, kan je 10 van de 20 onderdelen weghalen en dan blijft het nummer alsnog staan.”
Electropoëzie speelt live vooral met backingtrack. Voor hun act is de performance het belangrijkste, ze maken als het ware bijna theater. “Bij een huiskamerconcert heb ik tijdens een gitaarsolo wel eens een banaan gegeten. Neem altijd een banaan mee.”
Studio-tip: Gebruik in de studio een kleine versterker die je volledig opendraait. Vergeet je overdrive pedaaltjes. Zet een microfoon ervoor en je maakt geluid als ZZ Top.
Hoe kom je tot de kern van je sound? Hoe vind je een sound die zich aan jou aanpast?
Je sound groeit automatisch met je mee. Je bent aan het uitproberen en experimenteren en komt dingen tegen die je op dat moment heel tof vindt. Over de tijd gaat je gehoor zich ook aanpassen. Chino is door de lockdown eens goed gaan nadenken over zijn muziek. Hij is er achter gekomen dat er een rode draad door zijn sound loopt. Luister vooral veel naar je demo’s en probeer te onderzoeken wat die rode draad is, want dat is je sound. Die ene gitaar die je altijd pakt, pak je met een reden. Sound vormt zich ook naar wat je speelt en hoe je speelt.
Pas je je sound aan op de ruimte die je speelt?
Geen venue is hetzelfde, hierdoor kan het voorkomen dat je muziek niet goed overkomt. Het is dus verstandig om na te denken over een eigen geluidsman. In combinatie met de geluidstechnicus van de locatie (die kent de zaal) heb je de grootste kans dat de sound die je in je hoofd hebt ook werkelijk zo op je publiek overkomt. Een eventueel alternatief is zelf een mixer tussen je gear te zetten. Dan kan je zelf wat reguleren.
Tip: Ga met een geluidstechnicus in gesprek. Veel bands zijn het geluid van de oefenruimte gewend. In de zaal vervliegt veel geluid en is je referentiekader weg. Een geluidstechnicus kan jou vertellen hoe dat werkt in een venue en waar je op moet letten. Hoe hard moet je je versterker zetten? Hoe hard moet je monitor? ‘Wij willen zo klinken: hoe kunnen we daarvoor zorgen zonder onze eigen technicus mee te nemen?’
Hoe zit het met vocal sound?
Met microfoontechniek kan je veel experimenteren. Probeer voordat je de studio instapt eens wat dingen uit met een mic. Wat gebeurt er wanneer je heel dichtbij zingt? Of juist heel ver weg schreeuwt? Wees vooral niet bang om veel uit te proberen en slechte dingen te maken. Bovenal: voelt het goed? Ga er dan vooral mee door!
Tijdens het tweede deel van de sessie vond er een kort demopanel plaats. Een stuk of 3 deelnemers hebben hun demo’s laten horen aan de panelleden en kregen – naar eigen inzichten – waardevolle feedback.
Samenvatting
Goede intenties – maak je instrumenten en je gear je eigen – ga op zoek naar de rode draad in je werk – experimenteer en durf er op uit te gaan – vermijd microfoon met een aan of uit knopje – kleine versterkers in de studio zijn een must.
De gevallen woordenlijst
Quantizen
SPD Sampling Pad
KeyStep sequencer
Fuzz pedaal
Catalinbread Giygas Fuzz
SM58 mic
U87 mic
Condensator mic
